ALLES OVER COLLAGEEN | VOOR EEN MOOIERE HUID VAN BINNENUIT
Collageen, het gouden ei(wit)
Wat is collageen?
Collageen is een eiwit dat van nature in de huid aanwezig is. Het woord zelf komt van het Griekse woord ‘kolla’ dat lijm of samenbinden betekent. En dat is precies wat collageen doet: als een soort niet-rekbare lijm houdt het onze huid en ook ons lichaam bij elkaar. Je vindt collageen namelijk ook in je botten, pezen, kraakbeen en banden, in tanden, nagels en haren.
Collageen is de grootste structurele component van de huid. Dit ‘gouden’ eiwit zorgt samen met elastine voor stevigheid en veerkracht.
De huid, het grootste orgaan van ons lichaam, beschermt ons tegen allerlei invloeden van buitenaf. Ze is opgebouwd uit verschillende lagen. In iedere laag van de huid bevinden zich verschillende type cellen, die ieder hun eigen functies hebben.
In de opperhuid bijvoorbeeld, zijn dat de melanocyten. Deze cellen produceren melanine: daar krijg je dat lekkere bruine kleurtje door als je in de zon zit.
In de lederhuid vind je de zogenaamde fibroblasten. Dit zijn de belangrijkste cellen in deze laag. Fibroblasten zorgen voor de aanmaak van de eiwitten collageen en elastine.
Bemerk je een minder stevige huid?
Al vanaf je dertigste zul je merken dat je huid minder stevig wordt. Op een gegeven moment verschijnen de eerste rimpeltjes. Tussen je veertigste en vijftigste kunnen dat er al meer zijn dan je lief is! De belangrijkste oorzaak is de geleidelijke afname van collageen in de huid. Gelukkig kun je dat eenvoudig aanvullen met voeding die de aanmaak van collageen stimuleert!
Voedingsstoffen die goed zijn voor je huid zitten in bladgroenten, citrusfruit, aardbeien, avocado en knoflook, en er zijn nog veel meer voedingsmiddelen die je collageen kunnen versterken! Hierover lees je alles op deze website en in het collageen kookboek ‘Wat zie jij er lekker uit!’.
De verschillende typen collageen
Er zijn tot nu toe meer dan 28 verschillende typen collageen geïdentificeerd. Ze onderscheiden zich op grond van hun vezelstructuur. Type I t/m V zijn verreweg het belangrijkst en komen het meest voor in het menselijk lichaam.
Het collageen in de huid bestaat voor 80 procent uit type I en voor 15 procent uit type III.
Type I: bestaat uit dicht opeengepakte vezels en geeft structuur aan de huid, botten, pezen, kraakbeen, bindweefsel en tanden.
Type II: is de belangrijkste component van kraakbeen en is te vinden in onder andere de tussenwervelschijven, ribben, neus en luchtpijp.
Type III: zijn reticulaire vezels (vaak in combinatie met type I) die de structuur van de huid, spieren, organen en bloedvaten ondersteunen.
Type IV: zijn basaalmembranen, de dunne, vezelige ondersteunende laagjes rond organen.
Type V: vind je onder meer in de lederhuid en het hoornvlies, in celoppervlakken en haren.
Huidveroudering: ontstaan van rimpels en huidverslapping
Na je 25e levensjaar neemt de hoeveelheid en aanmaak van collageen af, met ongeveer 1 procent per jaar. Op je 35e maak je dus al 10 procent minder collageen aan dan op je 25e. En ben je 55 jaar, dan zit je al op zo’n 30 procent minder. Deze afname wordt nog eens extra gestimuleerd onder invloed van zonlicht en een verhoogd aantal collageen-afbrekende enzymen. Door dit hele proces verliest de huid haar stevigheid. Ze wordt slapper, waardoor zich fijne lijntjes en rimpels vormen.
Verschil tussen jonge en oudere huid
Duidelijk is te zien op de afbeelding (rechts) dat bij een ouder wordende huid de collageenvezels (bruin) niet meer met elkaar verweven zijn. Ook zijn ze dunner geworden (atrofie). De verbindingen tussen de elastine vezels zijn verbroken en het vochtgehalte (hyaluronzuur) in de huid is afgenomen. De ‘lijm’ tussen al deze bouwstenen droogt als het ware op. Daarom biedt het netwerk van collageen, elastine en de proteoglycanen niet voldoende steun meer aan de opperhuid.
Collageen vezel
Een collageen vezel bestaat uit collageenfibrillen. Deze fibrillen bestaan op hun beurt weer uit meerdere met elkaar verstrengelde ketens van hoofdzakelijk de aminozuren glycine, proline en hydroxyproline. De fibroblast combineert de aminozuren om pro-collageen aan te maken. Dat pro-collageen wordt vervolgens uit de fibroblast naar de extracellulaire ruimte verplaatst. Pas daar worden de vezels gevormd. Bij dit proces speelt vitamine C een belangrijk rol. Deze vitamine heeft meerdere functies, zoals het omzetten van proline in hydroxyproline en het vormen van extra verbindingen tussen de collageenvezels. Daardoor wordt het netwerk van collageen verstevigd. Maar er is meer nodig voor de aanmaak van collageen, en dus voor de stevigheid van je huid.
Collageen aanmaak
Maar liefst een derde van het collageen dat de huid en het bindweefsel stevig en flexibel houdt bestaat uit het aminozuur glycine. Daarom besteed ik hier extra aandacht aan. Glycine is een semi-essentieel aminozuur, maar sommige wetenschappers beschouwen het als een essentieel aminozuur.
De werkelijke behoefte van het lichaam aan glycine blijkt namelijk vele malen hoger te liggen dan wat het lichaam zelf kan aanmaken. Er ontstaat dus snel een tekort.
Een aantal highlights:
- Glycine is nodig bij het herstellen van beschadigde weefsels in de huid.
- Het speelt een rol bij de remming van ontstekingen.
- Glycine helpt bij het verbeteren van de gewrichtsfunctie, reguleert de bloedsuikerspiegel en werkt kalmerend op het immuunsysteem.
Omdat het bij zoveel lichaamsfuncties een rol speelt, kun je je voorstellen dat er extra glycine nodig is, wanneer je je collageen in de huid een boost wilt geven.
Eiwitrijk voedsel zoals vis, schelpdieren, zeewier, kip, kalkoen, rundvlees, varkensvlees, eieren, bonen, kaas, bottenbouillon*, zeewier, zaden zoals pompoenpitten, zonnebloempitten, sesamzaad, amarant, tarwekiemen en pinda’s zijn de beste natuurlijke voedingsbronnen voor glycine.
Vitamine C en hyaluronzuur
Zoals eerder genoemd, is vitamine C van essentieel belang voor de synthese van collageen. Maar ook die van hyaluronzuur. Een studie gepubliceerd in het Nutriotion Journal suggereert dat hyaluronzuur de collageenproductie in het menselijk lichaam kan stimuleren. Hyaluronzuur wordt van nature in het lichaam aangetroffen, maar neemt af naarmate we ouder worden.
Het eten van voedsel dat rijk is aan vitamine C en aminozuren kan de hoeveelheid hyaluronzuur en collageen in het lichaam verhogen, aangezien beide belangrijk zijn voor de huid. Voedingsmiddelen zoals sinaasappels, citroenen, limoenen, rode paprika’s, boerenkool, spruitjes, broccoli, peterselie en aardbeien zijn allemaal rijk aan vitamine C.
Stimuleren van collageen van buitenaf: via de huid
De positieve invloed van de juiste voeding en een goede leefstijl op huidveroudering wordt steeds duidelijker. En er is nog op een andere wijze resultaat te behalen: de huid op de juiste manier behandelen en beschermen. Het is zelfs mogelijk om de aanmaak van collageen en elastine te stimuleren én DNA-schade door omgevingsfactoren – zoals UV-straling – voor een deel te voorkomen.
Hier volgen 3 aanbevelingen maar er zijn er uiteraard nog meer: hierover lees je alles in het collageenkookboek.
Bescherm je huid tegen omgevingsfactoren
Het smeren van zonnebrandcrème helpt de huid te beschermen tegen schadelijke blootstelling aan de zon (UV-stralen). Maar ook barre weersomstandigheden, vervuiling en zelfs stofdeeltjes kunnen de huid beschadigen.
UV-stralen in zonlicht zorgen ook voor verhoogde activiteit van een groep collageen-afbrekende enzymen: de matrix metalloproteïnasen (MMP’s) genaamd. Het aantal van deze enzymen is binnen 8 uur na blootstelling aan UV-straling sterk verhoogd. Samen hebben deze MMP’s het vermogen om collageen af te breken in de huid. Dit proces houdt zeker nog 24 uur na blootstelling van UV-straling aan.
Retinol
Retinol is een retinoïde – een vorm van Vitamine A – dat vaak wordt gebruikt in huidverzorgingsproducten voor het verminderen van fijne lijntjes, rimpels en pigmentvlekjes. Het helpt de levensduur van cellen te verlengen en blokkeert de hierboven genoemde enzymen die collageen vernietigen. Dit maakt retinol tot een onmisbaar ingrediënt in jouw huidverzorging.
Roodlichttherapie
Volgens een studie in Seminars in Cutaneous Medicine and Surgery is roodlichttherapie een snelle en veilige manier om het collageengehalte in de huid te verhogen.
Van roodlichttherapie, of low-level laser light therapy (LLLT), is aangetoond dat het de fibroblasten stimuleert en rimpels en huidelasticiteit verbetert. Roodlichttherapie is een niet-invasieve methode om collageen te stimuleren en heeft geen bijwerkingen.
Collageenkookboek
In het boek “Wat zie jij er lekker uit!”, een mooiere huid van binnenuit, ga ik dieper in op collageen en welke factoren dit eiwit in de huid en in het lichaam opbouwen. En ook welke het juist afbreken. In het boek staan niet alleen tips en achtergrondinformatie over deze belangrijke stof in onze huid maar ook meer dan 50 recepten. Daarmee kun je makkelijk experimenteren en ze inpassen in jouw eigen, bestaande eetpatroon.
Afbraak van collageen
Wat je ook in het boek kunt lezen, is hoe – en door welke enzymen – de afbraak van collageen in je huid precies werkt en wat je er tegen kunt doen. Hierover lees je vrijwel niks in de media. We worden de laatste jaren zo’n beetje gebombardeerd door allerlei fabrikanten van voedingssupplementen die beweren de collageen aanmaak te stimuleren. Maar er wordt voorbij gegaan aan het feit dat de afbraak van dit belangrijke eiwit net zo’n grote rol speelt als de opbouw ervan.
Bekijk deze korte video van het Algemeen Dagblad online over het collageenkookboek:
Achtergrond informatie collageen, voeding en leefstijl
Lees via de pagina “Kennis over de huid & voeding” op deze website, de artikelen die dieper in gaan op voeding, leefstijl en de huid. En niet te vergeten natuurlijk de heerlijke, gezonde recepten. Kortom: alle aan collageen gerelateerde artikelen, nieuws en blogs vind je daar in een overzicht.
Met vragen kun je altijd terecht via info@collageenkookboek.nl.
