Wat zijn aminozuren en zijn ze belangrijk voor de collageen aanmaak?

Wie meer over collageen wil weten, zal ongetwijfeld ook meer over aminozuren gelezen hebben. Dat is ook niet zo vreemd, want de  aanmaak van collageen gaat hand in hand met de toevoer van aminozuren.

Sterker nog: een collageen vezel bestaat uit aminozuren. Aminozuren zijn heel belangrijk voor de aanmaak van collageen. En ze hebben nog veel meer functies in ons lichaam.

Hoe zit dat nou precies?

Daarvoor moeten we eerst eens dieper in de aminozuren zelf duiken. In dit artikel lees je dan ook alles over aminozuren; wat ze zijn, wat ze doen, waarom ze zo belangrijk zijn voor onder meer het collageen in je huid en hoe je ze door specifieke voeding voldoende binnen krijgt.

Daar gaan we…

Wat zijn aminozuren?

Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten en spelen een belangrijke rol bij ontelbaar veel lichaamsfuncties. Ze zijn nodig voor vitale processen zoals de cel- en weefselopbouw (collageen bijvoorbeeld), de synthese van hormonen en neurotransmitters (overdrachtsstoffen in de hersenen).

Een ander woord voor eiwit is proteïne. Eiwitten of proteïne bestaan uit ketens van aminozuren. Zie het als een soort ketting waarbij de kralen verschillende aminozuren zijn.

De samenstelling van die ‘kralen’ (de aminozuren), hun volgorde en structuur verschilt. Daardoor is elk eiwit uniek en is bijvoorbeeld het collageen in je huid qua samenstelling ook uniek ten opzichte van het collageen dat zich in kraakbeen of spieren bevindt.

Er zijn vele duizenden combinaties mogelijk van aminozuren. Uit die combinaties ontstaan verschillende soorten weefsels en structuren. Collageen is het meest voorkomende eiwit in het lichaam. Ongeveer 30% van de eiwitten in het lichaam zijn collageen.

Waarom heb je eiwitten nodig?

Je lichaam gebruikt het om je spieren, botten, organen en huid op te bouwen, zuurstof af te geven aan cellen in je hele lichaam en om je immuunsysteem aan het werk te houden. De meeste mensen zouden minstens 10% van hun dagelijkse calorieën uit eiwitten moeten halen. Dat is ongeveer 56 gram voor een man (op basis van 2.000 calorieën per dag) en 46 gram voor een vrouw (1.800 calorieën per dag).

Tot op heden zijn er ongeveer 500 verschillende aminozuren ontdekt. Hiervan zijn 20 verschillende nodig om het lichaam goed te laten functioneren. Deze 20 aminozuren worden onderverdeeld in drie klassen: essentieel, semi-essentieel en niet-essentieel.

Essentiele aminozuren en hun rol in ons lichaam en de huid

De negen essentiële aminozuren vervullen verschillende belangrijke en gevarieerde rollen in het lichaam en de huid:

1. Tryptofaan: tryptofaan helpt bij de synthese van serotonine, een neurotransmitter. Serotonine reguleert de stemming, eetlust en slaap.
2. Fenylalanine:  dit aminozuur is een voorloper van neurotransmitters (hersenchemicaliën ) zoals dopamine, epinefrine en noradrenaline. Deze chemicaliën zijn boodschappers van de hersenen. Het helpt ook bij het vormen van de structuur en het functioneren van eiwitten, enzymen en de synthese van andere aminozuren.
3. Valine: valine helpt bij spiergroei, weefselregeneratie zoals van de huid,  en is essentieel voor de energieproductie.
4. Threonine: threonine is een belangrijk aminozuur als onderdeel van structurele eiwitten, zoals collageen en elastine, die de huid en het bindweefsel structuur geven. Threonine helpt ook bij het vetmetabolisme, het stimuleren van de immuunfunctie en het verbeteren van de opname en omzetting van voedingsstoffen.
5. Methionine: een aminozuur dat helpt bij weefselgroei, metabolisme en ontgifting van het lichaam, evenals bij de opname van essentiële mineralen, zoals zink en selenium. Het is een natuurlijk voorkomend, zwavelhoudend aminozuur.
6. Leucine:  helpt bij eiwitsynthese, spierherstel (het gaat afbraak van spiereiwitten tegen), wondgenezing reguleert de bloedsuikerspiegel en synthese van groeihormonen.
7. Isoleucine: isoleucine is betrokken bij de opbouw en groei van spierweefsel,  stimuleert de immuunfunctie, en helpt bij de synthese van hemoglobine.
8. Lysine: lysine helpt bij de synthese van eiwitten en is heel belangrijk bij de opbouw van collageen en elastine. Collageen is een belangrijkste bestanddeel van bindweefsel.  Ook zorgt het voor de synthese van enzymen en hormonen, verbetert het concentratievermogen en bevordert het de opname van calcium.
9. Histidine: histidine is betrokken bij de vorming van eiwitten en de synthese van histamine; een neurotransmitter die onder meer de immuunfunctie, de spijsvertering en slaap reguleert. Histidine helpt ook om de myeline-omhulling (beschermende barrière rond zenuwcellen) in stand te houden.

Niet-essentiële aminozuren. Zijn ze minder belangrijk dan essentiële aminozuren?

Laat je vooral niet misleiden door hun naam – niet-essentiële en semi-essentiële aminozuren vervullen namelijk net zulke noodzakelijke rollen in ons lichaam als de essentiële aminozuren hierboven beschreven.

Waar zit het verschil dan in?

De essentiële aminozuren kan je lichaam niet zelf aanmaken en moeten worden verkregen uit voeding.

Een gezond lichaam kan de niet-essentiele aminozuren zelf aanmaken als het voldoende eiwitbronnen uit gevarieerde voeding kan halen.

Maar als je veel of vaak stress hebt, ziek bent of niet genoeg eiwitten en koolhydraten binnenkrijgt, kan je lichaam er mogelijk niet genoeg van produceren.

Er zijn 11 niet-essentiële aminozuren

1. Cysteïne: is een zwavelhoudend aminozuur en is een belangrijk bestanddeel van keratine, een belangrijk eiwit in huid, haar en nagels. Dit aminozuur zorgt voor de productie van collageen en elastine in de huid. Verder ondersteunt het de lever bij onder meer de verwerking van alcohol, drugs, gifstoffen en vetten.
2. Arginine: arginine is een semi-essentieel aminozuur. Volwassenen kunnen voldoende arginine aanmaken uit glutamine, glutaminezuur en proline. Voor kinderen is het een essentieel aminozuur dat noodzakelijk is voor optimale groei en voldoende afgifte van groeihormoon. Het aminozuur arginine is belangrijk voor de botopbouw omdat het onder andere de aanmaak van collageen bevordert. 
   
   Als je last hebt van herpes, dan kun je het beste de inname van arginine beperken. Dit aminozuur wordt namelijk door het herpesvirus gebruikt om zich te vermenigvuldigen.
3. Glutamine:  is een semi-essentieel aminozuur dat onder normale omstandigheden in het lichaam kan worden gevormd uit glutaminezuur (glutamaat) en ammonia. Glutamine is een belangrijk substraat voor het darmslijmvlies en dus ook voor het immuunsysteem. In de hersenen zorgt glutamine voor de productie van opwekkende en remmende neurotransmitters (glutamaat en GABA). Glutamine zorgt ook voor de productie van purines en pyrimidines; dit zijn de bouwstenen van DNA en RNA. Meer hierover lees je in het collageenkookboek ‘Wat zie jij er lekker uit!’
4. Tyrosine: is een semi-essentieel aminozuur dat kan worden gevormd uit L-fenylalanine. Tyrosine is een voorloper van de neurotransmitters dopamine, noradrenaline en adrenaline en levert een bijdrage aan het goed functioneren van de schildklier, de bijnieren en de hypofyse. Opvallend is dat een aantal onderzoeksresultaten laat zien dat tyrosine bij een stressvolle situatie het denkvermogen en geheugen verbetert.
5. Glycine:  komt in hoge concentraties voor in spierweefsel, huid en andere bindweefsels. Maar liefst bijna een derde van het collageen dat de huid en het bindweefsel stevig en flexibel houdt bestaat uit dit belangrijke aminozuur. Glycine is een semi-essentieel aminozuur, maar sommige wetenschappers beschouwen het als een essentieel aminozuur omdat je lichaam er snel een tekort aan kan hebben.
   Glycine zorgt verder voor een toename van creatine en daarmee voor de opbouw van spiermassa. Het reguleert de aanmaak van galzuren voor de vetvertering en is daarom van groot belang voor de spijsvertering.
6. Proline: is belangrijk voor het behoud van een gezonde huid en voor het onderliggende bindweefsel. Zowel Proline als het essentiële aminozuur lysine zijn essentieel bij de vorming van collageen. Collageen is een eiwit dat voorkomt in ons hele lichaam, bijvoorbeeld in gewrichten, banden en pezen, tanden, botten, kraakbeen en belangrijk is voor de stevigheid van onze huid.
7. Hydroxyproline: belangrijk voor de stevigheid van collageen in de huid en in het lichaam.
8. Serine:  wordt gevormd uit glycine en is belangrijk voor de algehele fysieke en mentale gezondheid, met name voor het goed functioneren van het zenuwstelsel en de hersenen. Serine is ook nodig om tryptofaan aan te maken. Tryptofaan is een aminozuur dat weer zorgt voor de productie van serotonine: het stofje waar je blij van wordt ;). Ook speelt serine een rol bij de biosynthese van purines en pyrimidines (zie hiervoor ook glutamine).
9. Ornithine:  kan door het lichaam worden omgezet in arginine, glutamine of proline en speelt een belangrijke rol in de afgifte van groeihormoon, verbetert de vetverbranding, vermindert de vetabsorptie, ondersteunt de leverfunctie en helpt bij het ontgiften van de lever.
10. Alanine: een semi-essentieel aminozuur dat een belangrijke rol speelt  bij het beschermen van cellen en weefsels tegen beschadiging tijdens intensieve aerobe inspanning. Ook bied het ondersteuning van het immuunsysteem door het produceren van antilichamen.
11. Asparaginezuur: is noodzakelijk voor de synthese van andere aminozuren en verwijdert schadelijke stoffen zoals ammoniak uit de lever. Onderzoekers van de universiteit van Montreal en het CHU Sainte-Justine hebben ontdekt dat asparagine onmisbaar is voor de werking van de hersencellen

Hoe krijg je de aminozuren binnen?

Tot slot is het natuurlijk belangrijk om te weten hoe je de aminozuren binnen kunt krijgen die je lichaam niet zelf aanmaakt. De essentiële- en semi-essentiële aminozuren kun je binnenkrijgen via externe eiwitten.

Deze eiwitten kunnen van dierlijke of plantaardige oorsprong zijn.

Dierlijke eiwitten bevatten vaak alle essentiële aminozuren die je nodig hebt. Het is daarmee een complete eiwitbron. Jammer genoeg zijn plantaardige eiwitten vaak niet compleet: deze missen meestal één of meer essentiële aminozuren.

Dierlijke eiwitten vind je terug in bijvoorbeeld rundvlees, kip, zalm en eieren.
Voorbeelden van plantaardige bronnen zijn sojabonen, quinoa en noten.

Per eiwitbron verschilt de hoeveelheid en het soort aminozuur. Daarom is het belangrijk een gevarieerd voedingspatroon te hanteren. Zo krijg je alle aminozuren binnen, ook de niet-essentiële aminozuren.

In een volgend artikel lees je welke eiwitbronnen het meeste aminozuren bevatten en ga ik dieper in op het verschil tussen dierlijke en plantaardige eiwitbronnen.

Heb je vragen over dit artikel? Stuur ons gerust een mail: info@collageenkookboek.nl

Vond je deze informatie waardevol?
Deel het met je vrienden!

Gerelateerde Artikelen